Ιστορικό Ιεράς Μονής Σωτήρος

Ιστορικό  Ιεράς Μονής

   Η Ιερά Μονή βρίσκεται παραθαλάσσια, στήν ΒορειοΔυτικὴ πλευρὰ τῆς πόλεως τοῦ Ρεθύμνου, στή περιοχή Κουμπές. Ἡ Μονή εἶναι δίκλητη καί τό πρῶτο – χρονολογικά – κλίτος εἶναι ἀφιερωμένο στή θεία Μεταμόρφωση τοῦ Σωτῆρος Χριστοῦ ἐνῶ τό δεύτερο στόν Ἅγιο Ἰωάννη τόν Πρόδρομο.

   Σύμφωνα μέ γραπτές πηγές , στόν χῶρο ποῦ βρίσκεται ἡ σημερινή Μονή τοῦ Σωτῆρος Χριστοῦ , ὑπῆρχε ἐπί ἑνετοκρατίας Ὀρθόδοξη ἀνδρώα Μονή.
   Σαφέστατη ἀπεικόνιση τῆς Ἱερᾶς Μονῆς τοῦ Σωτῆρος Χριστοῦ, Κουμπέ, ἔχουμε στήν θαυμάσια ἐλαιογραφία ἀνωνύμου Ρεθεμνιώτη ζωγράφου, τοῦ ἔτους 1620.

   Ὁ ἐν λόγῳ πίνακας βρίσκεται στό Δημαρχείο της πόλεως καί εἰκονίζει τήν πόλη τοῦ Ρεθύμνου κατά τήν τελευταία περίοδο τῆς Κρητικῆς Ἀναγέννησης. Ἡ ἀπεικόνιση, τῆς Ἱερᾶς Μονῆς στό λόφο τοῦ Κουμπέ, τεκμηριώνει τήν ἀρχιτεκτονική καί οἰκοδομική ὑπόσταση τῆς. Ἀπό τίς πληροφορίες αὐτές διαφαίνεται ὅτι στίς ἀρχές τοῦ ΙΖ’ αἰῶνα ἡ Μονή εἶχε ἱδρυθεῖ καί λειτουργοῦσε ὡς ἀνδρώα.
   Μιά ἄλλη ἔγγραφη μαρτυρία πού φανερώνει τήν ὕπαρξη τῆς Μονῆς εἶναι ἡ δήλωση της κατά τήν ἀπογραφή τοῦ 1637 ἀπό τόν τότε Καθηγούμενο Φιλόθεο Φωκά. Ὡστόσο θά πρέπει νά σημειωθεῖ ὅτι ἡ Ἱερά Μονή ἦταν εὐρύτερα γνωστή ὡς Μονή τοῦ Ἁγίου Ἰωάννου (τοῦ Ἐρημίτου), ἔχοντας δώσει τό ὄνομά της – San Giovanni Eremita – στήν παράκτια σκοπιά τῆς περιοχῆς, καθώς καί στό ὅμορο σέ αὐτήν ἀκρωτήριο (ὅπου βρίσκεται σήμερα τό στρατόπεδο) cap. S. Zuanne ἤ Punta di S. Giovanni.

   Τό γεγονός αὐτό ἐπιβεβαιώνουν τά ἀρχεῖα καί τά διάφορα σχεδιογραφήματα κατά τήν ἐποχή τῆς Ἑνετοκρατίας. Τά στοιχεῖα αὐτά ἐπιβεβαιώνονται σήμερα κατόπιν ἐνδελεχοῦς ἀρχειακῆς καί ἱστορικῆς ἔρευνας ἐπί τῶν ἀρχείων, τοπωνυμίων καί σχεδιαγραμμάτων της Ἑνετοκρατίας ἀπό τόν Καθηγητή κ. Κωστῆ Ἠλ. Παπαδάκη.

(βλ. σχετικά Ιερά Μονή Μεταμορφώσεως τοῦ Σωτῆρος Χριστοῦ Κουμπέ Ρεθύμνου καί ὁ νεότερος Ἱδρυτής της Νέστωρ Ι. Βασσάλος, ὁ Διονυσιάτης, Ρέθυμνο 2011, σελ. 39- 45 καί 181- 187).

   Μετά τήν εἰσβολή τῶν Ὀθωμανῶν τόν Νοέμβριο τοῦ 1646, στό Ρέθυμνο , ἡ Ἱερά Μονή καταστράφηκε ὁλοσχερῶς , πιθανότατα λόγῳ τῆς παροχῆς βοήθειας στούς Ρεθυμνίους ἐναντίον τῶν κατακτητῶν.
Μετά τήν ὁλοκληρωτική καταστροφή της καί τό πέρασμα τῶν αἰώνων, τίποτα δέ μαρτυροῦσε τήν ὕπαρξη τῆς Μονῆς στή περιοχή.
   Κατά τό ἔτος 1935 ὁ ἐκ Ρεθύμνου ἱερομόναχος Νέστορας Βασσάλος, ζωγράφος καί ἁγιογράφος, μέ καταγωγή ἀπό τούς Δαφνέδες Μυλοποτάμου,

ὁ ὁποῖος μόναζε στό κελλί τοῦ Ἁγίου Δημητρίου, τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Ἁγίου Διονυσίου Ἁγίου ‘Ὀρους, κατόπιν θείου ὁράματος, τό ὁποῖο ἐπανελήφθη τρεῖς φορές, διετάχθη νά ἐπιστρέψει στό Ρέθυμνο, στήν ἐν λόγῳ τοποθεσία τῆς περιοχῆς Κουμπέ, προκειμένου ἀνασύρει ἀπο τή λήθη την μέχρι τότε, ἄγνωστη Ὀρθόδοξη Μονή τῆς Ἑνετοκρατίας.       Μέ τήν εὐλογία τοῦ πνευματικοῦ του πατρός καί τήν ἔγκριση τῆς ἀδελφότητας ἀνεχώρησε πρός ἐκπλήρωση τοῦ ἐντελλομένου θείου σκοποῦ.

   Στό ΒΑ μέρος τῆς Μονῆς, πλάϊ στό σπηλαιῶδες ναΰδριο τοῦ Ἁγίου Σπυρίδωνος καί ἀρκετά μακριά ἀπό τά λοιπά κελλιά τοῦ Μοναστηριοῦ, ἀνεγείρει Ἁγιογραφεῖο καί τό προσωπικό του κελλί. Ἐκεῖ ὁ Γέροντας ἀσκοῦσε τήν τέχνη τῆς ἁγιογραφίας κατά τά ἔτη 1936-1940.
   Κατά τό ἔτος 1938 προσῆλθαν στήν Ἱερά Μονή , οἱ πρῶτες μοναχές ἀπό διάφορα μέρη τοῦ νομοῦ, μέ πρώτη ὅλων τήν Γερόντισσα Μακαρία, μητέρα τῆς μακαριστῆς πρώτης καθηγουμένης Πανσέμνης.

   Ἔπειτα ἀπό εἴκοσι δύο χρόνια θυσιαστικῆς προσφορᾶς καί ἀγώνων , ὁ Γέροντας Νέστωρ ἐκοιμήθη ἐν Κυρίῳ την 4ην Ἰανουαρίου 1957.   

Ἔκτοτε καί ἕως τό 1970 τό Μοναστήρι λειτούργησε ὡς ἰδιόρρυθμο.
   Τό 1970 μετά ἀπό προτροπή τοῦ μακαριστοῦ Μητροπολίτου Ρεθύμνης καί Αὐλοποτάμου, κυροῦ Τίτου Συλλιγαρδάκη μετετράπει ἡ Μονή σέ κοινόβιο. Πρώτη Καθηγουμένη τῆς Ἱερᾶς Μονῆς τοῦ Σωτῆρος  διορίζεται ἡ μοναχή Πανσέμνη.
   Η πρόνοια καὶ ἡ εὔνοια τοῦ Θεοῦ καὶ τοῦ Τιμίου Προδρόμου ἐπιφύλαξε στὴν σεβαστή Γερόντισσα τὴν βαρειὰ εὐθύνη ἀλλὰ καὶ εὐλογία τῆς ἐξ ὁλοκλήρου ἀνακαινίσεως τῆς Μονῆς καὶ ἐπεκτάσεως τοῦ κτηριακοῦ συγκροτήματος.
Νέα κελλιά, νέοι αὔλειοι χῶροι καί ἐργαστήρια ἄρχιζαν νά κτίζονται γιά τίς ἀνάγκες τῆς αὐξανόμενης Ἀδελφότητας. Στό Καθολικό, καθώς καί σέ ὅλα τά νέα οἰκοδομήματα, οἱ μοναχές ἐντοιχίζουν ἀρχαιολογικά εὑρήματα ἀπό τίς ἀνασκαφές πού διενήργησε ὁ Γέροντας Νέστωρ πρός εὐλογία καί ἁγιασμό.

   Κατά τό ἔτος 1981 ἀνηγέρθη τό παρεκκλήσιο τῶν Ἁγίων Ἀναργύρων Κοσμᾶ καί Δαμιανοῦ, των ἐξ Ἀσίας (1η Νοεμβρίου).
   Τό ἔτος 1992, ἡ Ἀδελφότητα τῆς Μονῆς, μέ τήν συνδρομή τῶν πιστῶν , ἀνεκαίνισε πλήρως τόν ὑφιστάμενο ἱερό ναό τῆς Μεταμορφώσεως, προσθέτοντας σέ αὐτόν καί δεύτερο κλίτος, πρός τιμήν τῆς Ἀποτομῆς τῆς Κεφαλῆς τοῦ Τιμίου Προδρόμου (29 Αὐγούστου).
   Στήν Ἱερά Μονή ὑπάγεται ἐπίσης καί τό Μετόχι τοῦ Ἁγίου Μεγαλομάρτυρος Ἐφραίμ (5 Μαΐου), τό ὁποῖο βρίσκεται σέ μικρή ἀπόσταση ἀπό τό Ρέθυμνο, στήν περιοχή Καβούσι τοῦ χωριοῦ Κάστελλος.
   Σέ εἰδικά διαμορφωμένο χῶρο, εντός της Ιεράς μονής, φυλλάσσονται ὅλα τά προσωπικά  ἀντικείμενα , ἱερατικά καί ἀρχιερατικά ἄμφια , ἐγκόλπια , ἀρχιερατικές ράβδοι, καθώς καί ἡ σπουδαία βιβλιοθήκη τοῦ Μακαριστοῦ Μητροπολίτου κυροῦ Τίτου Σιλλιγαρδάκη.
   Ο Οἰκουμενικός Πατριάρχης κ.κ Βαρθολομαῖος κατά τήν ἐπίσκεψη τοῦ στήν ἱερά Μονή στίς 3 Σεπτεμβρίου 2012 ἐνεκαινίασε τήν ἀνακαινισθείσα αἴθουσα τοῦ Ἐκκλησιαστικοῦ Μουσείου “Τίτος Συλλιγαρδάκης” ἐπί ἀρχιερατείας τοῦ ἀπό Ρεθύμνης καί Αὐλοποτάμου Ἀρχιεπισκόπου Κρήτης κ.κ Εὐγενίου Β.
Ἱστορικό Ἱερᾶς Μονῆς Σωτῆρος.

   Σήμερα στήν Ἱερά Μονή ἐγκαταβιοῦν 12 μοναχές , ὑπό τή πνευματική καθοδήγηση τῆς Γεροντίσσης Μαριάμ.
   Οἱ μοναχές διακονοῦν στὴν λατρεία τοῦ Θεοῦ καὶ τοὺς ἀνθρώπους ὡς ἐκκλησιαστικός, ἀρχοντάρισσα, ἡ μαγείρισσα, ὁ τραπεζάρισσα. Παράλληλα μέ τό διακόνημα , οἱ μοναχές διακονοῦν μέ πολλή προσοχή, προσευχή καί εὐλάβεια τήν ἱερά τέχνη τῆς ἁγιογραφίας.
   Οἱ ἀδελφές τοῦ ἁγιογραφείου , ἔχοντας ἱερή παρακαταθήκη τίς εὐχές τοῦ Γέροντος καί Κτίτωρος καί τῆς μακαριστῆς καθηγουμένης Πανσέμνης ἀγωνίζονται καί μοχθοῦν νά ἀποτυπωσουν μέ τό χρωστήρα τους τό ” ἀρχέτυπον κάλλος τῆς εἰκόνος”.
   Η ἁγιογράφηση φορητῶν εἰκόνων , ἱστόρηση – τοιχογράφιση Ἱερῶν Ναῶν καί ἡ ἐνασχόληση μέ τή τέχνη τῆς μικρογραφίας σέ δέρμα περγαμηνῆς ἤ σέ πάπυρο, ἀποτελοῦν ἕνα ἀπό τά σπουδαιότερα διακονήματα τῆς Ἱερᾶς Μονῆς.
   Ἕνα ἄλλο διακόνημα – ἐργόχειρο ποῦ καλλιεργεῖται στήν ἱερά Μονή εἶναι ἡ παραδοσιακή βιβλιοδεσία. Οἱ ἀδελφές χρησιμοποιῶντας δέρμα ἤ ὕφασμα προσπαθοῦν νά δώσουν ξανά ζωή σέ φθαρμένα παλαίτυπα ἡ ταλαιπωρημένα ἀπό τό χρόνο καί τή χρήση βιβλία.     Ὅλα βέβαια τά διακονήματα γίνονται πρός δόξαν Θεοῦ καί εἶναι μιά φυσική συνέχεια τῆς λατρευτικῆς ζωῆς.
   Στό Ἐκθετήριο τῆς Μονῆς, ὁ ἐπισκέπτης μπορεῖ νά βρεῖ εἰκόνες, διάφορα ἐκκλησιαστικά εἴδη, καθώς καί χειροποίητα προϊόντα καί ἐργόχειρα τῶν μοναζουσῶν.

https://www.imra.gr/moni-sotiros-christoy-koympe.html